Orde scheppen in de organisatie en verantwoordelijkheden van IA
Het uitdragen van het gezamenlijke doel door het bedrijfsmanagement is belangrijk. Het zorgt er voor dat iedereen gaat ’meedoen’, dezelfde kant op loopt, verantwoordelijkheid neemt en eigenaarschap toont. In de praktijk gebeurt dit voor de Industriële Automatisering (IA) nog veel te weinig. De gevolgen hiervan laten zich raden…
De oorzaak van het probleem ligt hem in de vraag en tevens de titel van dit artikel: Wie is verantwoordelijk voor de Industriële Automatisering ? Wellicht stellen we u teleur, maar dit artikel biedt geen kant en klaar antwoord. Wel hebben we een eerste poging gedaan om orde te scheppen en wat adviezen te geven.
Bij al onze klanten is het van het grootste belang dat het primaire proces doorgaat. Stroom en drinkwater moeten continu worden geproduceerd en auto’s en treinen moeten immer blijven rijden. Bij de meeste organisaties is het inmiddels doorgedrongen welke essentiële rol de IA hierbij inneemt. Als je gaat nadenken over dit vraagstuk en het organiseren van verantwoordelijkheden, is het goed om de volgende aspecten scherp te hebben.
De spanningsvelden tussen 
de lokale en centrale organisatie
De lokale organisatie kent de lokale productieomgeving en de (wensen van) gebruikers. Zij moet een bepaalde mate van vrijheid hebben om haar eigen IA aanpassingen te maken om de fabriek of installatie optimaal te laten produceren. Dit kan echter niet zonder beleid en de ondersteuning van een centrale organisatie. Lokaal geïmplementeerde systemen zijn meestal gebaseerd op centraal ontwikkelde IT/IA standaarden. Dit zijn bijvoorbeeld systeem- en pakketkeuze, onderhoud- en beheertemplates en contracten. Hiermee ontstaat een spanningsveld tussen ‘lokaal’ en ‘centraal’ beheer.
De steeds groter wordende integratie van IT en IA
Bij zowel IT als IA afdelingen vindt, binnen de organisatie, een verschuiving van de focus plaats. De IA afdeling gaat steeds vaker IT technieken toepassen voor software ontwikkeling, testen en beheer. De IA-afdeling gaat ook vaker lokale IT netwerken ontwerpen, installeren en configureren, gebaseerd op centrale IT richtlijnen voor hardware, security en management informatie. De IT-afdeling gaat steeds vaker richtlijnen uitgeven op bovengenoemde gebieden en neemt lokale IT netwerken op afstand in beheer.
Het verschil tussen intern danwel extern belegd beheer
Veel (semi-)overheidsorganisaties hebben het beheer en onderhoud van hun IA en IT, vaak op basis van contracten, extern belegd. Dit levert veelal problemen op omdat bijvoorbeeld contracten niet sluitend zijn, aannemers/leveranciers verdwijnen of reorganiseren, prioriteiten door financiële druk en drukte verschuiven. Industriële bedrijven hebben vaker het onderhoud, beheer en engineering van IA centraal georganiseerd (kennisbehoud en standaarden) waarbij zeer specifieke zaken, denk aan spare-parts en systeemonderhoud, updates en upgrades, via een SLA extern zijn gelegd qua (lokale) uitvoering.
Op basis van onze ervaring hebben wij de volgende adviezen
• Kies een organisatie die past bij uw bedrijf en efficiënt werkt
Om te bepalen waar de verantwoordelijkheid voor de IA het beste belegd kan worden, is het verstandig om te kijken naar het bedrijfseconomisch aspect. Welke organisatie werkt het meest efficiënt. Om te bepalen wat efficiënt werkt kan bijvoorbeeld gekeken worden naar de relatie tussen de hoeveelheid I/O per locatie en het aantal locaties met een IA systeem. Deze getallen zijn gerelateerd aan de benodigde investeringen en bieden zo een eerste indicatie voor een gezonde opdeling.
• Kies een logisch moment om verantwoordelijkheid goed te organiseren
Natuurlijk is het zo dat er bij bedrijven al een bestaande organisatie en installed-base is qua IA. Binnen een goed draaiende fabriek, waar veel lokale kennis is en men de boel draaiend houdt, is het niet verstandig om zomaar veranderingen door te voeren. Een “natuurlijk” moment om hiermee wel aan de slag te gaan is bijvoorbeeld op het moment dat het management besluit tot renovatie/vervanging van de IA of het uitvoeren van een IA standaardisatie project. Hiermee kan dan zowel een nieuw organisatiemodel als een bijpassend technisch model ingevoerd worden.
• Maak IA beleid
Het uitdragen van de doelen gaat het makkelijkst wanneer er een helder beleid gevoerd wordt. Voor de IA is het belangrijk dat het IA beleid past bij de organisatiedoelstellingen, IA is immers een instrument om primaire processen beter te laten verlopen. Voor de IA is het in ieder geval praktisch om (centraal) beleid te maken op de volgende onderwerpen:
- Systeemkeuze (IT en IA), pakketkeuze en standaard systeemconfiguratie
- Security
- Safety
- Besturings- en alarmfilosofie
- Management Informatie filosofie
- Bedieningsfilosofie; naast ergonomie bijvoorbeeld ook keuze voor centrale bediening of op afstand
• Schenk aandacht aan cultuurverschillen
Industriële automatisering is wezenlijk anders dan Informatie technologie. De industriële automatiseerder is een ”techneut” en iemand die denkt in het 24/7 werkend houden van installaties. Hij/zij gaat graag naar de installatie en vindt het volledig normaal om ’s nachts of in het weekend zijn bed uit te gaan om problemen op te lossen of testen uit te voeren. De gemiddelde IT-er is anders. Zijn/haar focus ligt meer in het domein van administratieve automatisering, heeft hierbij vaak een informatica of bedrijfseconomische achtergrond en denkt meer vanuit het 9 tot 5 ritme binnen kantoren.
Tussen mensen die lokaal werkzaam zijn en zij die dit vanuit een centrale organisatie doen is ook een groot verschil. Vaak zijn het de “lokalen” die echt weten hoe een installatie werkt en die vinden dat de “slimmeriken” op het hoofdkantoor weer wat bedacht hebben. Visa Versa vinden de “kantoorgeleerden” dat de lokale mensen niet willen meewerken aan hun mooie plannen.
Een ander cultuurverschil is er tussen de mensen en werkwijze binnen de eigen organisatie en die van een externe leverancier. Het is veel moeilijker om van externe partijen eenzelfde soort eigenaarschap te verkrijgen als dat intern door goed management te verkrijgen is.
Afsluiting
Dagelijks hebben wij te maken met alle hierboven beschreven facetten. Omdat elke organisatie anders is, zijn er ook geen kant-en-klare oplossingen voor het organiseren van de industriële automatisering. Wel durven we te stellen dat het herkennen en goed omgaan met verschillen, samen met het maken van beleid, essentieel is voor het goed laten verlopen van uw IA en daarmee uw primaire proces.