Rollenspel als instrument om gebruikers te betrekken en de juiste werking te valideren
Er zijn geen projecten waarbij stakeholders en gebruikers genegeerd kunnen worden. In het project de Nieuwe Botlekbrug (onderdeel van het overkoepelende project verbreding A15) is gekozen om rollenspellen in te zetten als instrument om toekomstige gebruikers te betrekken en om de functionaliteit van het automatiseringssysteem te valideren. Hierbij een kort verslag van hoe je al spelenderwijs mooie resultaten kunt behalen.
Het consortium A-Lanes A15 realiseert in opdracht van Rijkswaterstaat de verbreding van de A15 tussen de Tweede Maasvlakte en het knooppunt Vaanplein. Een belangrijk onderdeel van het project is de realisatie van de nieuwe Botlekbrug. Voor het project van de verbreding van de A15 is een Design Build Finance & Maintain (DBFM) contract afgesproken, waarbij het ontwerp, bouw, financiering en het onderhoud in handen zijn van het consortium A-Lanes A15.
Wat er precies verstaan wordt onder “gebruikersbetrokkenheid” en “validatie”, daar verschillen de meningen vaak over. Vanuit A-lanes A15 is gekozen voor een nieuwe aanpak om op een snelle en effectieve manier te komen tot een gevalideerd proces voor het bedienen van de nieuwe Botlekbrug. De automatisering en het bedienen van de brug zijn gevat in een rollenspel. Op deze manier kan het gebruik ‘droog worden geoefend ’ met alle relevante stakeholders. In het rollenspel worden zo de processen voor de bediening van de brug getoetst. De opzet van het rollenspel is ontwikkeld en gefaciliteerd door A-Lanes A15 in samenwerking met een aantal partners (VHP Human Performance en KienIA).
De nieuwe Botlekbrug, knooppunt van auto’s, treinen en schepen
De nieuwe brug wordt breder dan de bestaande Botlekbrug en voorziet in de kruising van de parallelstructuur van de A15, een spoorverbinding en een langzaam verkeer verbinding voor fietsers en tractoren. De nieuwe Botlekbrug wordt zo gerealiseerd, dat op- en afvarend scheepvaartverkeer tegelijk onder de brug door kan varen.
Rondom de bediening van de brug moeten verschillende partijen met elkaar samenwerken. Zo zijn er de brugbedienaars van Rijkswaterstaat vanuit de Verkeersmanagement Centrale (VMC) in Rhoon. In sommige gevallen wordt de brug ook lokaal bediend. Tot aan de sloop van de bestaande Botlekbrug bedienen de brugwachters van het Havenbedrijf de naastgelegen huidige brug. De verkeersleiders van het Havenbedrijf leiden de scheepvaart voor en na de brug door de rivieren.
Naast het verkeer over de weg en het water, rijden er ook treinen over het spoor van de brug. De treindienstleiders van Prorail leiden de treinen over het spoor van de brug, waarbij de verkeersleiders de treinenloop in relatie tot de brugopeningen plannen. Tot slot voert het onderhoudsbedrijf onderhoud aan de brug uit en lost storingen op.
Het rollenspel
Om de werkprocessen van de nieuwe brug tot leven te brengen, zijn de stakeholders aan de slag gegaan. Tijdens het rollenspel zaten de deelnemers in aparte hokjes en kregen zij hun eigen deel van de toekomstige situatie gepresenteerd. Zo beschikte de brugbedienaar over een impressie van zijn bedienscherm, kreeg de schipper de bijbehorende scheepvaartseinen en brugstanden gepresenteerd en had de treindienstleider de beschikking over de planning en status van de treinen.
De scenario’s werden één voor één uitgespeeld, waarbij zich telkens een onverwachte situatie voordeed. Van de deelnemers werd verwacht dat zij op basis van eigen kennis en ervaring handelden. Waarnemers constateerden vervolgens wanneer er sprake was van een tekortkoming in het werkproces.
De uitkomst
Het werken met een rollenspel hebben de deelnemers als zeer positief ervaren en het onderlinge begrip voor verschillende belangen en ontwerpaspecten binnen de werkprocessen is erdoor vergroot. Tijdens het rollenspel bleek dat veel tekortkomingen te maken hadden met tijdige en juiste mondelinge informatieuitwisseling tussen de verschillende deelnemers.
Tevens zijn er een aantal extra wensen ontstaan voor de aansturing van scheepvaartseinen en onderdoorvaartlichten in afwijkende situaties. Deze worden momenteel op haalbaarheid onderzocht. Naast een goede test van de ontworpen werkprocessen en techniek, waren de sessies voor de toekomstige bedienaars, beheerders en gebruikers ook een goede eerste kennismaking met de nieuwe Botlekbrug. Met behulp van de rollenspellen heeft A-Lanes A15, in samenwerking met de belanghebbenden, het ontwerp van de bediening van de nieuwe Botlekbrug op een snelle en effectieve wijze gevalideerd.