Wie mag de software van je pacemaker onderhouden?
De toenemende integratie en complexiteit van de IA dwingen je tot professioneel IA-beheer. Denk maar eens aan de impact van een softwarestoring op station Utrecht. Je hebt daarom een gedegen IA-beheerteam nodig. Dit bestaat uit standvastige mensen, ´schatkistbewaarders´ die de integriteit van de IA bewaken. Daarnaast heb je ook architecten nodig om alle verschillende belangen binnen de organisatie goed te laten landen. Een goed beheerteam zorgt voor het in stand houden, wijzigen en zo nodig ook herstellen van IA, zoals het volgende schema aangeeft.
In stand houden van IA is een vak
Wie tapt de buitenkraan af voordat het gaat vriezen?
Om IA professioneel in stand te houden, moet het beheerteam eerst heldere afspraken maken over de te leveren prestaties. Daarna kan het team werkprocessen inrichten om deze afspraken aantoonbaar te kunnen nakomen. Ook sluiten ze heldere prestatiecontracten af met betrokken beheerpartners. Ten slotte maakt het team investeringen in de IA voor langere termijn inzichtelijk.
Het maken van beheerafspraken met interne klanten gebeurt binnen de kaders van het IA-beleid. Een voorbeeld van zo’n afspraak is de snelheid van het oplossen van storingen of de hoogte van de beschikbaarheid van een IA-systeem.
Vervolgens richt het beheerteam in samenspraak met diezelfde klanten beheerprocessen in, bijvoorbeeld een storingsprocedure, waarbij de klant inzicht heeft in de status van de werkzaamheden. Deze werkprocessen zijn een kruising van assetmanagement en ITIL (uit de IT). IA is immers onderdeel van installaties. Het volgen van assetmanagement procedures ligt dan voor de hand. Maar de softwarekant van de IA laat zich weer beter beheren met IT-procedures. Zorg dus voor een gezonde mix.
Als het beheer eenmaal goed loopt, mag je verwachten dat het team steeds meer vooruit gaat kijken en lifecycle management invoert. Daarmee hebben ze voor langere termijn zicht op hun beheeractiviteiten, zoals wanneer ze computers moeten vervangen of software moeten upgraden. Zo worden toekomstige investeringen in de IA voorspelbaar en transparant.
In welke mate je het beheer van de IA uitbesteed is een kwestie van beleid. Over de samenwerking met beheerpartners is wel een waarschuwing op zijn plaats. IA-beheer staat nog in de kinderschoenen. Verwacht geen wonderen van je IA-leveranciers en ga uit van een groeimodel. Het duurt enkele jaren voordat jouw leveranciers en je eigen organisatie elkaar voldoende hebben opgevoed.
Bereid je voor op noodgevallen
Uitval van de IA kun je nooit uitsluiten.
IA kan uitvallen. Door domme pech, technische fouten of cybersabotage. Het gevolg is dat installaties uitvallen, met alle gevolgen van dien. Je hebt dus plannen nodig om uitval te voorkomen, de gevolgen van uitval te beperken en om de IA zo snel mogelijk te herstellen.
Eerst nog even speciale aandacht voor cybersecurity. We moeten mensen nog vaak overtuigen van het reële gevaar van cybersabotage. Om je een beeld te geven, een van de bedreigingen is ransomware. Dat is een virus dat de bestanden op je computer gijzelt door deze te versleutelen. Na betaling krijg je de sleutel en daarmee weer toegang tot je bestanden. Een internationaal containerbedrijf had meer dan 100 miljoen euro schade toen hun IA-computers werden gegijzeld. Google maar eens op “ransomware” en “schade”. Je bent dan snel genoeg overtuigd van denoodzaak van een Security-plan om cybersabotage te voorkomen.
Ga er ondertussen van uit dat je IA al gehackt is. Security experts schatten in dat dit voor de bedrijven binnen de vitale infrastructuur van Nederland ook echt zo is.
Realiseer je daarbij dat Security een continuproces is. Steeds wisselende bedreigingen vergen continue aanpassing van maatregelen.
Daarom heb je naast een Security-plan nog twee plannen nodig. Een om de gevolgen van uitval van de IA te beperken en een om de IA snel te kunnen herstellen. Het plan om de gevolgen van uitval van de IA te beperken beantwoord vragen als; Welke installaties kun je handmatig bedrijven? Is daar voldoende mankracht voor? Is die voldoende getraind? Hoe lang houden we dat vol?
Het plan om de IA zo snel mogelijk te herstellen beantwoord vragen als; Hoe ontkoppelen we de IA van alle externe verbindingen? Waar liggen de back-ups van de software? Waar liggen de reserveonderdelen? Is er voldoende vakkundig personeel te mobiliseren, eventueel extern?
Wijzigen van IA kan niet meer ad hoc
Vertrouwen is goed, maar testen is beter.
IA moet flexibel zijn, snel kunnen inspelen op nieuwe behoeftes. Maar hoe wijzig je de steeds complexere IA, zonder installaties onbedoeld te verstoren? Daarbij is het in ieder geval belangrijk IA goed te testen.
De maatschappij en de markt dwingen ons tot flexibiliteit en deze moeten we voor een groot deel met IA realiseren. Continu aanpassen van beton en staal van de installaties is immers te duur.
IA van grote installaties bestaat al gauw uit honderdduizenden regels softwarecode en duizenden aangesloten apparaten en sensoren. Ondoordacht wijzigen leidt zomaar tot uitval van kritische installaties. Zorg daarom dat je beheerteam een stringent wijzigingsproces toepast. Helaas leiden IA-wijzigingen nog regelmatig tot uitval van kritische installaties. Onvoldoende testen en/of een matig inbedrijfstelplan zijn dan de oorzaak.
Over testen zijn hele boeken volgeschreven. Over het valideren van ontwerpen. 
Over het verifiëren van de eisen. Over testomgevingen, van eenvoudig tot volledige digital twins (virtuele kopie van je installatie). Het enige wat we je hier adviseren; vraag van je projectteam een gedegen plan. Zowel voor het valideren, verifiëren en testen, als voor de inbedrijfstelling zelf. Doe je zelf ten slotte nog een plezier: geef beheerders het recht resultaten van projecten af te keuren en dus niet in beheer te nemen. Projectleiders zullen vloeken en tieren, maar al snel leren ze om beheerders vroegtijdig te betrekken. De kwaliteit van je IA schiet dan omhoog.
Dit artikel komt uit het Blauwe boekje van KienIA dat gaat over het toenemend belang van industriële automatisering en hoe je daar het beste mee om kunt gaan. Wil je het hele boekje ontvangen? We sturen het je graag toe. > lees meer