IA vernieuwen begint met iets dat lijkt op archeologie
Een archeoloog maakt een reis terug in de tijd. Hij graaft in de grond en vindt scherven. Uit een aantal scherven reconstrueert hij een pot. En een aantal potten en een vuurplek bij elkaar wijzen op een vroegere keuken. Stapje voor stapje krijgt de archeoloog een beeld van hoe het leven er vroeger uit heeft gezien. Met daarbij altijd aannames, want helemaal zeker ben je nooit.
Bij veel IA–vervangingsprojecten, waaronder momenteel de Maeslantkering en de Hartelkering, doorlopen wij een vergelijkbare reis. We hebben een bestaand systeem en starten met ’systeem archeologie‘. Onze scherven zijn de fysieke installatie en meestal een pakket incomplete en niet bijgewerkte documentatie. Hieruit moeten we zien te reconstrueren hoe de installatie werkt en in elkaar zit. In vakjargon spreken we dan van een functiereconstructie. Het resultaat van een functiereconstructie is een functioneel ontwerp.
Tijdens het opstellen van een functioneel ontwerp voor IA krijg je te maken met zowel architectuur als configuratie. Beide zijn van belang, maar wat is het verschil? En waar zitten de uitdagingen?
Architectuur is nodig voor het inzicht in het totaalsysteem. Als ontwerper leg je hiermee vast hoe iets in elkaar zit. Dit helpt om het systeem te begrijpen voorafgaand aan een renovatie, maar ook voor het functioneel beheer van het systeem. Architectuur legt de definitie vast van subsystemen, zowel in structuren als raakvlakken. Hierbij kan men denken aan bijvoorbeeld een system breakdown structure of een signaaldefinitie.
Configuratie is nodig voor het inzicht in de details. Het geeft aan hoeveel van iets aanwezig is, bijvoorbeeld aantallen I/O of aantallen componenten. Daarmee is de configuratie nodig voor een prijsbepaling bij renovatie, maar ook voor de beheerfase in impactanalyses. Configuratie legt de instanties vast vanuit de definities. Eén systeem kan meerdere keren voorkomen als installatie en één signaaldefinitie kan meerdere keren voorkomen binnen de raakvlakken van een systeem.
Uitdagingen om ‘architectuur’ te achterhalen
Bij een renovatie-opdracht is de informatie vaak op een technisch niveau beschikbaar. Dit is het niveau dat de configuratie beschrijft. Goede documentatie over de architectuur is zelden beschikbaar. Om tot architectuur te komen moet je dus een abstractieniveau toevoegen.
Daarbij is het soms niet eenvoudig om te bepalen welke beschrijving (vanuit de techniek) nu het beste past bij de architectuur en welke bij de configuratie. Gedurende de gebruiksfase worden wijzigingen doorgevoerd die resulteren in afwijkingen op de oorspronkelijke architectuur. Hierdoor ontstaan ‘specials’. De ontwerper moet dan een best guess doen over wat ooit de bedoeling was. En op dit soort momenten voelt de ontwerper zich een echte archeoloog.